आहारइमेज क्रेडिट स्रोत: मास्कॉट/गेटी इमेजेस
आजकाल लोक वजन कमी करण्यासाठी अनेक प्रकारचे डाएट फॉलो करतात. यापैकी एक म्हणजे केटोजेनिक आहार म्हणजेच केटो आहार. यामध्ये कार्बोहायड्रेट्स कमी आणि चरबी जास्त वापरली जाते. तसेच या आहारातील प्रथिनांचे प्रमाणही सामान्य घेतले जाते. वजन कमी करण्यासोबतच हा आहार शरीरासाठी अनेक प्रकारे फायदेशीर ठरू शकतो.
केटो आहारात शरीराला ऊर्जा देणारे पदार्थ असतात. तसेच, हे आरोग्याशी संबंधित अनेक समस्यांमध्ये फायदेशीर ठरू शकते. पण अलीकडेच एक अभ्यास समोर आला आहे ज्यामध्ये असे म्हटले आहे की केटो आहारामुळे टाइप-2 मधुमेह होऊ शकतो. 2024 मध्ये मोनाश विद्यापीठातील डॉ. बार्बरा डी कोर्टने आणि रोबेल हुसेन काबाथिमर आणि त्यांच्या टीमने केलेल्या अभ्यासात असे नमूद केले आहे की दीर्घकाळ प्रचलित केटो आहाराचे पालन केल्याने टाइप-2 मधुमेहाचा धोका वाढू शकतो.
अभ्यास काय सांगतो?
39,000 तरुणांना निरीक्षणाखाली ठेवून त्यांच्यावर संशोधन करण्यात आले. असे मानले जाते की कमी-कार्ब आहार चयापचय सुधारण्यास मदत करतो. परंतु या अभ्यासाने उलट परिणाम दर्शविला. या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की जे लोक कमी-कार्ब, उच्च-प्रथिने आणि उच्च चरबीयुक्त आहाराचे पालन करतात त्यांना टाइप 2 मधुमेह होण्याचा धोका 20 टक्के जास्त असतो.
हा अभ्यास करणाऱ्या प्रोफेसर बार्बरा डी कॉर्टेन यांनी एका मीडिया हाऊसशी बोलताना सांगितले की, जास्त प्रमाणात सॅच्युरेटेड फॅट असलेले पदार्थ खाल्ल्याने वजन वाढू शकते आणि इन्सुलिनचा प्रतिकार होऊ शकतो. जे साखर वाढण्याचे एक कारण आहे.
अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की जेव्हा लोक त्यांच्या आहारात कर्बोदकांऐवजी संतृप्त चरबी आणि कमी फायबरयुक्त पदार्थ खातात, तेव्हा त्यामुळे वजन वाढू शकते, म्हणजे लठ्ठपणा. याशिवाय त्यांचा बीएमआयही वाढू शकतो. आहारात कर्बोदकांच्या कमतरतेमुळे आणि अतिरिक्त चरबीमुळे असे होऊ शकते. शरीरात चरबी वाढली तर टाइप-2 मधुमेहाचा धोका वाढतो.
संशोधकाच्या मते काय केले पाहिजे?
संशोधकांचे म्हणणे आहे की कमी कार्बयुक्त पदार्थ जास्त काळ आणि जास्त प्रमाणात खाणे टाळा कारण आपल्या शरीरालाही या फॅट्सची गरज असते. त्यामुळे पोषक तत्वांसाठी संतुलित आहार योजना बनवणे हाच उत्तम मार्ग आहे. परिष्कृत साखर, शीतपेये, पांढरी ब्रेड, रस, पांढरी साखर, तांदूळ आणि बटाटे एवोकॅडो, नट, ऑलिव्ह ऑइल आणि सॅल्मन सारख्या फॅटी फिशने बदलले जाऊ शकतात. याशिवाय उत्तम आरोग्यासाठी संतुलित आहाराची गरज आहे.
तज्ञ काय म्हणतात?
सुभाष गिरी आरएमएल रुग्णालयातील औषधी विभागात डॉ असे म्हटले जाते की दीर्घकाळ केटो आहाराचे पालन केल्याने काही लोकांमध्ये टाइप 2 मधुमेहाचा धोका वाढू शकतो. केटो आहारात कार्बोहायड्रेट्स कमी असल्याने आणि शरीराला ग्लुकोज मिळत नाही म्हणून असे घडते. यामुळे इन्सुलिनचा प्रतिकार वाढू शकतो. ज्यामुळे मधुमेहाचा धोका संभवतो, पण हे फार कमी प्रकरणांमध्येच घडते.