इस्रायलकडे वेळ कमी होता त्यामुळे त्यांना धमाका करावा लागला… पेजर हल्ल्याची आतली कहाणी

इस्रायलवर हल्ल्याचा आरोप आहे

लेबनॉनमध्ये पेजर स्फोटात आतापर्यंत सुमारे 12 जणांचा मृत्यू झाला आहे. हजारो पेजर्समध्ये सतत स्फोटके पेरून इस्रायलने हा हल्ला केल्याचा दावा मीडिया रिपोर्ट्स करत आहेत. वृत्तसंस्था रॉयटर्सने सूत्रांच्या हवाल्याने म्हटले आहे की, इस्रायलची गुप्तचर संस्था मोसादने 5000 पेजर्समध्ये स्फोटके पेरली होती.

हिजबुल्लाने काही महिन्यांपूर्वी तैवानच्या गोल्ड अपोलो कंपनीकडून हे पेजर्स मागवले होते. मात्र हे पेजर लेबनॉनला पोहोचण्यापूर्वी त्यांच्याशी छेडछाड करून बॅटरीजवळ 3 ग्रॅम स्फोटके ठेवण्यात आली होती. हे पेजर्स एप्रिल ते मे दरम्यान हिजबुल्लाला देण्यात आले होते, मात्र मंगळवारी हा हल्ला का करण्यात आला, याबाबत मोठा दावा केला जात आहे.

प्लान लीक होण्याच्या भीतीने स्फोट घडवून आणला – अहवाल

अमेरिकन वेबसाइट Axios नुसार, 3 अमेरिकन अधिकाऱ्यांनी सांगितले आहे की, इस्रायलला आपली योजना लीक होण्याची भीती होती, त्यामुळे पेजरचा स्फोट करण्याचा निर्णय घ्यावा लागला. अमेरिकन अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, संपूर्ण कारवाईनंतर इस्रायलने अमेरिकेला याची माहिती दिली. इस्रायलने म्हटले आहे की पेजरमधील स्फोटकांची माहिती हिजबुल्लाला मिळू शकते अशी भीती वाटत होती, त्यामुळे त्याच्याकडे फारच कमी वेळ शिल्लक होता.

Axios च्या वृत्तानुसार, इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू, त्यांचे वरिष्ठ मंत्री, IDF चे प्रमुख आणि गुप्तचर यंत्रणांनी मिळून हेजबुल्लाला याची माहिती येण्यापूर्वी पेजरचा स्फोट करण्याचा निर्णय घेतला. अल्-मॉनिटरने दिलेल्या वृत्तानंतर इस्रायलची चिंता वाढली होती, असे म्हटले जाते की, हिजबुल्लाच्या दोन लढवय्यांनी पेजरवर संशय व्यक्त केला होता.

पेजर स्फोटावर अमेरिका काय बोलली?

लेबनॉनमध्ये झालेल्या पेजर स्फोटाबाबत अमेरिकेने आपल्याला याची माहिती नसल्याचे म्हटले आहे. या हल्ल्यात आपला सहभाग नसल्याचे अमेरिकेने म्हटले आहे. अमेरिकेच्या परराष्ट्र विभागाचे प्रवक्ते मॅथ्यू मिलर यांनी सांगितले की, आम्ही या घटनेची माहिती गोळा करत आहोत. ते म्हणाले की आम्हाला माहित नाही की याला जबाबदार कोण?

त्याचवेळी, ॲक्सिओसच्या अहवालात असा दावाही करण्यात आला आहे की, राष्ट्राध्यक्ष बिडेन यांचे मुख्य सल्लागार अमोस हॉचस्टीन सोमवारी इस्रायलच्या दौऱ्यावर होते. इस्रायलचे पंतप्रधान नेतन्याहू, संरक्षण मंत्री योव गॅलांट आणि अनेक वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी तासनतास त्यांच्याशी सुरक्षेबाबत चर्चा केली पण पेजर हल्ल्याच्या प्लॅनबद्दल त्यांना कोणीही कळू दिले नाही.

पेजर स्फोट: कधी आणि काय झाले?

मंगळवारी दुपारी साडेतीनच्या सुमारास लोक दुकानात खरेदी करत असताना, कॅफेमध्ये बसून किंवा कार आणि मोटारसायकलमधून जात असताना त्यांच्या हातातील आणि खिशातील पेजर गरम होऊन स्फोट होऊ लागले. या हल्ल्यात जखमी झालेले बहुतांश लोक हेजबुल्लाचे सदस्य असल्याचे बोलले जात आहे.

खरेतर, लेबनीज सुरक्षा अधिकारी आणि हिजबुल्लाहच्या अधिकाऱ्यांच्या मते, हे स्फोट विशेषत: ज्या भागात हिजबुल्लाह उपस्थित असल्याचे मानले जाते त्या भागात झाले. याशिवाय सीरियाच्या काही भागात पेजर स्फोटही झाले. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, स्फोटापूर्वी काही पेजर्सनी बीपिंगचा आवाज केला, ज्यामुळे सैनिकांनी त्यांचे हात त्यांच्यावर ठेवले किंवा स्क्रीन तपासण्यासाठी त्यांच्या चेहऱ्याजवळ आणले आणि त्यानंतर स्फोट झाला.

लेबनॉन आणि सीरियाच्या अनेक भागात मंगळवारी झालेल्या पेजर स्फोटात हजारो लोक जखमी झाले आहेत. लेबनीज आरोग्य मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, 2 मुलांसह आतापर्यंत 12 लोकांचा मृत्यू झाला आहे. या हल्ल्यात इराणचे राजदूत मोजतबा अमिनी हेही जखमी झाले आहेत. सीरियात 7 जणांचा मृत्यू झाल्याची बातमी आहे.

हेही वाचा- हिजबुल्लाच्या सैनिकांना वाटले त्यांच्या खिशातील बॉम्ब पेजर आहे, इस्रायलने कोड कसा डीकोड केला?

हिजबुल्लाचे पेजर्स सीरियात कसे पोहोचले?

सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, हिजबुल्लाहने हे नवीन पेजर आपल्या सैनिकांना वापरण्यासाठी वितरित केले होते. याशिवाय हिजबुल्लाहने इराक आणि सीरियामधील आपल्या काही सहयोगींना या पेजर्सची नवीन बॅच दिली होती. वृत्तानुसार, इस्रायलने लेबनॉनला पोहोचण्यापूर्वीच या पेजर्सशी छेडछाड केली.

हे शिपमेंट तैवानहून लेबनॉनला पोहोचले तेव्हा ते तीन महिने होल्डवर होते असे सांगितले जात आहे. यावेळी इस्रायली एजन्सीने सर्व पेजरमध्ये स्फोटके पेरल्याचे मानले जात आहे. स्फोटापूर्वी सर्व पेजरवर एरर मेसेज आला होता. या मेसेजनंतर तो व्हायब्रेट होऊ लागला आणि त्यानंतर हा स्फोट झाला.

पेजर उत्पादक कंपनी काय म्हणाली?

हिजबुल्लाहने तैवानमधील गोल्ड अपोलोकडून पेजरच्या नवीन बॅचची ऑर्डर दिली होती, परंतु गोल्ड अपोलोने बुधवारी जारी केलेल्या निवेदनात या पेजर्सचे उत्पादन नाकारले. गोल्ड अपोलो म्हणते की AR-924 पेजर हंगेरी-आधारित BAC कन्सल्टिंग KFT द्वारे उत्पादित केले गेले. कंपनीने सांगितले की, सहकार्य करारानुसार, BAC ला लेबनॉन आणि सीरियामध्ये पेजर विकण्यासाठी गोल्ड अपोलो ब्रँड ट्रेडमार्क वापरण्याचा अधिकार देण्यात आला होता. गोल्ड अपोलोचे चेअरमन सु चिंग-कुआंग यांनी बुधवारी पत्रकारांना सांगितले की त्यांच्या कंपनीचा गेल्या तीन वर्षांपासून बीएसीशी परवाना करार आहे, जरी त्यांनी कराराचा पुरावा दिला नाही.

लेबनॉन आणि इराणने इस्रायलवर हल्ला केला

पेजर हल्ल्यासाठी हिजबुल्लाहने इस्रायलला जबाबदार धरले असून बदला घेण्याची धमकी दिली आहे. हिजबुल्लाहने बुधवारी जारी केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे की ते पूर्वीप्रमाणेच इस्रायलवर हल्ले करत राहतील. हिजबुल्लाह प्रमुख हसन नसरल्लाह गुरुवारी संध्याकाळी पेजर हल्ल्याबाबत निवेदन देणार आहेत. पेजर हल्ल्यात नसराल्लाहही जखमी झाल्याचे यापूर्वी बोलले जात होते, मात्र रॉयटर्सशी झालेल्या संवादात हिजबुल्लाच्या एका अधिकाऱ्याने याचा इन्कार केला असून हसन नसराल्लाह पूर्णपणे सुरक्षित असल्याचे सांगितले आहे. हिजबुल्लाह आणि लेबनीज सरकारने या हल्ल्यासाठी इस्रायलला जबाबदार धरले आहे आणि असे दिसते की हा दूरवरचा हल्ला होता.

दरम्यान, पेजर स्फोटावरून इराणचे राष्ट्राध्यक्ष मसूद पेझेश्कियान यांनी पाश्चात्य देशांना धारेवर धरले आहे. इस्रायलला पाठिंबा देणाऱ्या पाश्चात्य देशांना लाज वाटली पाहिजे, असे त्यांनी म्हटले आहे. पेझेश्कियान म्हणाले की, अमेरिका आणि पाश्चात्य देश ज्यू राजवटीच्या गुन्ह्यांना, खूनांना आणि अंदाधुंद हत्यांना पूर्ण पाठिंबा देतात. यापूर्वी इराणच्या परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते नासिर कनानी यांनी इस्रायलवर आरोप करत पेजर स्फोटाला दहशतवादी हल्ला म्हटले होते. कनानी यांनीही याला सामूहिक हत्याकांडाचे उदाहरण म्हटले आहे.

मध्यपूर्वेत संघर्ष वाढू शकतो: रशिया

दुसरीकडे, पेजर हल्ल्यामुळे या भागातील संघर्ष आणखी वाढू शकतो, असा इशाराही रशियाने दिला आहे. रशियाने या हल्ल्यातील गुन्हेगारांना ओळखण्याचे आवाहन केले आहे. क्रेमलिनचे प्रवक्ते दिमित्री पेस्कोव्ह यांनी म्हटले आहे की, जे काही घडले त्यामुळे मध्यपूर्वेतील तणाव नक्कीच वाढणार आहे. ते म्हणाले की, प्रदेशातील परिस्थिती आधीच वाईट आहे आणि अशा परिस्थितीत अशा प्रत्येक घटनेत परिस्थिती नियंत्रणाबाहेर नेण्याची क्षमता आहे. पेजर हल्ल्याची सखोल चौकशी व्हायला हवी आणि स्फोट घडवणाऱ्यांची ओळख पटली पाहिजे, असे रशियाने म्हटले आहे.

पेजर स्फोटावर इस्रायलचे मौन

पेजर स्फोटावर इस्रायलकडून कोणतीही प्रतिक्रिया आलेली नाही, इस्रायलने आरोप नाकारले नाहीत किंवा हल्ल्याची जबाबदारीही घेतली नाही. एकंदरीत, इस्रायलने या प्रकरणी पूर्ण मौन पाळले आहे. हमास प्रमुख इस्माईल हनियाच्या मृत्यूवर इस्रायलने असेच मौन पाळले होते, जेव्हा हिजबुल्लाह आणि इराणने इस्माईल हनियावर हल्ला केल्याचा आरोप इस्रायलवर केला होता.

हेही वाचा- प्रत्येक पेजरमध्ये 3 ग्रॅम गनपावडर होते इस्रायलने लेबनॉनला पोहोचण्यापूर्वी ते हॅक केले होते

इस्रायलने यापूर्वीही असे हल्ले केले आहेत

2018 च्या ‘राईज अँड किल फर्स्ट’ या पुस्तकानुसार, इस्रायली गुप्तचर संस्थेने याआधीही शत्रूंना लक्ष्य करण्यासाठी ही रणनीती वापरली आहे. 1996 मध्ये इस्रायलची कमांडो टीम आणि गुप्तचर संस्था शिन बेट यांनी हमासचा मुख्य बॉम्ब निर्माता याह्या अय्याश याला मोबाईल फोनद्वारे ठार मारले. इस्रायली एजन्सींनी स्फोटकांनी भरलेला फोन एका विश्वासू व्यक्तीमार्फत याह्या अय्याशला दिला. अय्याशने फोन वापरला तेव्हा त्याचा स्फोट झाला आणि त्याचा मृत्यू झाला.