अध्यक्षीय निवडणूक : डोनाल्ड ट्रम्प विजयी झाल्यास ‘अमेरिका फर्स्ट’ धोरणाची काटेकोर अंमलबजावणी होणार!

माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प

प्रत्येक राजकारण्याचे स्वतःचे आभाळ असते. या आभाने आकर्षित होऊन काही लोक त्याचे कट्टर समर्थक बनतात. हे राजकारणी सत्तेवर आले तर त्याचा त्यांना काय फायदा होणार, या हेतूनेच काहीजण असे करत असले तरी. पण बहुतेक समर्थक इतके कट्टर होतात की त्या राजकारण्याविरुद्ध एक गोष्टही सहन होत नाही. ते त्याच्या चुकांमध्येही त्याचे गुण शोधतात. अशा समर्थकांना आंधळे भक्त म्हणतात. हे सुरुवातीपासूनच होत आले आहे पण २०१४ पासून हा शब्द भारतात वापरला गेला, जेव्हा नरेंद्र मोदी देशाच्या सत्तेच्या शिखरावर पोहोचले.

2016 च्या निवडणुकीत हिलरी क्लिंटन यांचा पराभव करून डोनाल्ड ट्रम्प राष्ट्राध्यक्ष झाले तेव्हा त्यांचाही असाच आभास होता. मोदीभक्तांप्रमाणेच त्यांचे समर्थक त्यांच्या चुकांना त्यांचे यश मानत होते.

कॅपिटल हिल हिंसाचाराच्या आठवणी ताज्या

कोरोना आपत्ती हाताळण्यात अपयशी ठरल्याने 2020 मध्ये ट्रम्प यांचा पराभव झाला. पण त्यांच्या समर्थकांना त्यांना व्हाईट हाऊस सोडू द्यायचे नव्हते. 6 जानेवारी 2021 रोजी राजधानी वॉशिंग्टन डीसीमधील राष्ट्राध्यक्षांच्या घराजवळील कॅपिटल हिलमध्येही भयंकर हिंसाचार झाला होता. अमेरिकेत नोव्हेंबरमध्ये राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुका झाल्या आणि निकालही जाहीर झाला, अशी माहिती आहे. मात्र त्यांना जानेवारीत अध्यक्षपदाची सूत्रे स्वीकारायची आहेत. म्हणजेच दोन महिन्यांसाठी नवीन राष्ट्रपतीला निर्वाचित अध्यक्ष म्हणतात. तोपर्यंत जुने राष्ट्राध्यक्ष व्हाईट हाऊसमध्येच राहतात.

जानेवारी 2021 मध्ये, ट्रम्प यांच्या समर्थकांनी कॅपिटल हिलची तोडफोड केली आणि निर्वाचित अध्यक्ष जो बिडेन यांना पदभार स्वीकारण्यापासून रोखण्यासाठी प्रचंड हिंसाचाराचा अवलंब केला. हा हिंसाचार आटोक्यात आणण्यासाठी सुरक्षा जवानांना गोळीबार करावा लागला. या हिंसाचारात एकूण ५ जणांचा मृत्यू झाला होता.

ट्रम्प यांनी 2020 चा पराभव मान्य केला नाही

कॅपिटल हिलला दिल्लीचा लुटियन झोन म्हटले जाऊ शकते, जिथे सर्व सरकारी कार्यालये आहेत आणि यूएस काँग्रेस (संसद) इमारत देखील आहे. डोनाल्ड ट्रम्पचे समर्थक इतके कट्टर आहेत की त्यांनी जो बिडेन यांना शपथ घेण्यापासून रोखण्यासाठी सर्व प्रकारे प्रयत्न केले. जो बिडेन यांना पदच्युत करण्याचा हा कट मानला जात होता. किंबहुना, नोव्हेंबरच्या निकालात ट्रम्प स्वतः आपला पराभव मान्य करत नव्हते. निवडणुकीत धांदली झाल्याचे ते म्हणाले.

ट्रम्प यांनी त्यांच्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर लिहिले होते की, कटाचा एक भाग म्हणून त्यांचा पराभव झाल्याचे घोषित करण्यात आले. यामुळे त्यांचे समर्थक चिडले आणि त्यांनी कॅपिटल हिलची घटना घडवली. त्यानंतर ट्रम्प यांचे सर्व सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म ब्लॉक करण्यात आले. खटला चालला तेव्हा खंडपीठातील सहा न्यायाधीशांपैकी तीन न्यायाधीशांनी ट्रम्प यांची निर्दोष मुक्तता केली.

पुतीन यांच्याशी मैत्रीचे फायदे आणि तोटे दोन्ही आहेत

डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या समर्थकांमध्ये इतका उत्साह आहे की ते कोणत्याही किंमतीत ट्रम्प यांना विजयी करण्यासाठी उत्सुक आहेत. अमेरिकन लोकशाहीत कोणत्याही राजकारण्याचे समर्थक इतके आक्रमक झाले नसावेत. पण समर्थक जितके आक्रमक होतात, तितके त्यांचे विरोधकही वाढतात. ट्रम्प यांना रशियाप्रमाणे अमेरिका चालवायची आहे, जिथे लोकशाही नाही, असे त्यांचे विरोधक म्हणतात. त्यामुळेच ते रशियाचे अध्यक्ष पुतिन यांचे मित्र आहेत. मात्र अमेरिकेतील जनतेला महागाईपासून वाचवण्यासाठी ट्रम्प युक्रेन-रशिया युद्ध संपवण्याचा प्रयत्न करतील यात शंका नाही.

राष्ट्राध्यक्ष जो बिडेन यांच्या आडमुठेपणामुळे युक्रेन युद्ध अडीच वर्षांपासून सुरू आहे. आज अमेरिकेत जी महागाई आहे ती याच युद्धामुळे. अमेरिका युक्रेनला सर्वतोपरी मदत करत आहे. पण ट्रम्प हे नेहमीच अमेरिका फर्स्ट धोरणाचे पुरस्कर्ते राहिले आहेत.

ट्रम्प यांनी काळ्या लोकांना गरिबीतून मुक्त केले आहे

डोनाल्ड ट्रम्प यांनी त्यांच्या शेवटच्या कार्यकाळात अमेरिकेला महागाईपासून वाचवले होते. अमेरिकन अर्थव्यवस्था खूप मजबूत झाली होती. बेरोजगारीचा दर खाली आला होता आणि सामान्य मध्यमवर्गीय कुटुंबांची वार्षिक 6000 डॉलर्सची वाढ झाली होती, जो एक विक्रम आहे. त्याच्या राजवटीत, आफ्रिकन-अमेरिकन, हिस्पॅनिक अमेरिकन, आशियाई अमेरिकन, मूळ अमेरिकन, दिग्गज, अपंग व्यक्ती आणि हायस्कूल डिप्लोमा नसलेल्या लोकांसाठी नोकरीच्या संधी निर्माण झाल्या.

डोनाल्ड ट्रम्प यांनीही त्यांच्या शेवटच्या कार्यकाळात कृष्णवर्णीय अमेरिकनांना घरे दिली. त्याच्या आधी, अमेरिकेतील कृष्णवर्णीय समुदायाचा घरांच्या मालकीचा वाटा ४१.७ होता, जो वाढून ४६.४ टक्के झाला. त्यामुळे कृष्णवर्णीय समाजही डोनाल्ड ट्रम्प यांना मसिहा मानतो. त्याच्यासोबत असलेली गर्दी हेच कारण आहे.

उच्चभ्रू लॉबी नाराज

मात्र, त्यांनी अमेरिकेतून बाहेर जाणारी गुंतवणूक थांबवली. आधी अमेरिका मग इतरत्र ही त्यांची घोषणा हिट ठरली. अमेरिकेतील एक लॉबी त्यांच्या प्रयत्नांवर कट्टर टीकाकार होती. विशेषतः कोरोनाच्या काळात त्यांनी संपूर्ण लॉकडाऊन स्वीकारले नाही. ते म्हणाले की, चीनने कोरोना व्हायरस पसरवला आहे. त्यामुळे चिनी वस्तूंवर बंदी घालावी. याशिवाय तो वर्णद्वेषी कमेंटही करत होता. तर त्याने कृष्णवर्णीय अमेरिकनांची आर्थिक स्थिती मजबूत केली.

ट्रम्प नेहमी आपल्या विधानांमध्ये अनियंत्रित राहिले आणि अनेकदा असे शब्द बोलले जे उच्चभ्रू अमेरिकन लोकांना आवडले नाहीत. त्यांच्या काळात अमेरिकेतील अनेक राज्यांमध्ये त्यांना प्रचंड पाठिंबा होता, तर काही राज्यांमध्ये त्यांच्याबद्दल प्रचंड द्वेष होता. अमेरिकेतील उच्चभ्रू लॉबीला तो कधीच आवडला नाही.

ट्रम्प हे राजकीय कुटुंबातून आलेले नाहीत

त्यांनी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांची भेट घेतली आणि अमेरिकन मीडिया हाऊसनाही हे आवडले नाही. रशियाप्रमाणे अमेरिकेतही ट्रम्प मीडियावर बंदी घालतील, असे त्यांना नेहमीच वाटत होते. 2020 मध्ये ट्रम्प यांच्या पराभवामागे मीडिया आणि इतर कॉर्पोरेट घराण्यांची मोठी भूमिका होती.

विशेष म्हणजे लोक रिपब्लिकन पक्षाला पुराणमतवादी आणि डेमोक्रॅट पक्षाला पुरोगामी मानतात. पण संपत्तीच्या वितरणाचा प्रश्न आहे, डोनाल्ड ट्रम्प यांनी अमेरिकेतील मोठ्या लोकसंख्येची गरिबीतून मुक्तता केली आहे. मोकळ्या आकाशाखाली झोपण्याची त्यांची मजबुरी समजून घेऊन त्यांना छत उपलब्ध करून दिले.

ट्रम्प कोणत्याही राजकीय घराण्यातील नसल्यामुळे त्यांचा भूतकाळ राजकारणाशी जोडलेला नाही. तो व्यापारी कुटुंबातून आला आहे. त्यांनी राजकारणात खूप नंतर प्रवेश केला. रिपब्लिकन पक्षातून त्यांनी आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली आणि 2016 मध्ये ते अध्यक्षपदापर्यंत पोहोचले.

रशियाचा द्वेष करा, चीनला घाबरा

अमेरिकन जनतेच्या मनात रशियाबद्दल प्रचंड द्वेष आहे. रशिया नेहमीच मानवी हक्कांची पायमल्ली करतो असे त्यांना वाटते. पण हा त्यांचा दुटप्पीपणा आहे. ते चीनबद्दल समान द्वेष दाखवत नाहीत. तर चीनची अर्थव्यवस्था त्यांना स्पर्धा देत आहे. ते चीनविरुद्ध मुत्सद्दी कारस्थान करतील पण चीनविरुद्ध उघडपणे काहीही बोलणार नाहीत. अमेरिकेच्या उच्चभ्रू लॉबीच्या या विचारसरणीच्या विरोधात जाऊन ट्रम्प यांनी रशियाच्या क्रिमियावर कब्जा करण्यास मान्यता दिली. युक्रेनच्या बाबतीतही तो रशियाबाबत मवाळ राहिला आहे.

साहजिकच डोनाल्ड ट्रम्प नोव्हेंबरच्या निवडणुकीत जिंकले तर रशियावर लादलेले निर्बंध उठवले जाऊ शकतात. रशिया ही ट्रम्प यांची कमजोरी आणि ताकद दोन्ही आहे. कारण युद्धामुळे अमेरिका आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत होत आहे. युद्ध थांबले तर अमेरिका आणि नाटोशी संबंधित सर्व देशांना आर्थिक दिलासा मिळेल.

पण, ट्रम्प वादात कमकुवत झाले

पण डोनाल्ड ट्रम्प जो बिडेन यांच्या विरोधात जितके मजबूत होते तितकेच ते कमला हॅरिसच्या विरोधात कमजोर होत आहेत. 10 सप्टेंबर रोजी पेनसिल्व्हेनिया येथे झालेल्या चर्चेत डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या उमेदवार कमला हॅरिस यांचा विजय झाल्याचे राजकीय निरीक्षकांचे म्हणणे आहे. हताश होऊन ट्रम्प यांनी हॅरिस यांच्यावर अशोभनीय टिप्पणीही केली. ट्रम्प यांना भूतकाळातील व्यक्ती म्हणत ते म्हणाले की, आता अमेरिकेतील जनतेने ठरवायचे आहे की ते मागे वळून पाहायचे की पुढे.

जो बिडेन यांनी अफगाणिस्तानातून सैन्य माघारी बोलावून चूक केली असा एक बाणा ट्रम्प यांच्याकडे होता. पण कमला हॅरिस यांनी त्यावेळची परिस्थिती अशी होती की लष्कराला माघारी बोलावणे हे अमेरिकन प्रशासनाचे शहाणपण होते, असे सांगून ते नाकारले. कमला वारंवार म्हणाल्या की आता ते कमलाशी वाद घालत आहेत, जो बिडेनशी नाही. त्यामुळे यावर लक्ष केंद्रित करा.

ट्रम्प अजूनही लोकप्रियतेत आघाडीवर आहेत

10 सप्टेंबर रोजी झालेल्या चर्चेत कमला यांनी ट्रम्प यांचा पराभव केला असला तरी लोकप्रियतेत ट्रम्प अजूनही त्यांच्यापेक्षा खूप पुढे आहेत. ट्रम्प अध्यक्ष झाल्यास अमेरिका फर्स्ट धोरणाची काटेकोरपणे अंमलबजावणी केली जाईल. अमेरिकेतील लोकांसाठी हे फायदेशीर ठरेल पण व्हिसाचे नियम नक्कीच अधिक कडक होतील.

भारतासह इतर देशांतून येणाऱ्या विद्यार्थ्यांना अडचणी येणार आहेत. ट्रम्प केवळ कुशल लोकांसाठीच रोजगाराची दारे उघडतील. म्हणजेच कुशल लोकांनाच अमेरिकेत वर्क परमिट व्हिसा मिळू शकेल. पण सध्या अमेरिकेतील बहुतांश मतदार ट्रम्प यांना राष्ट्राध्यक्ष म्हणून निवडण्यासाठी उत्सुक आहेत.